www.schildercursus-schildervakantie.nl
"De grond is wit, de nevel wit, de wolken waar nog sneeuw in zit, zijn wit dat zacht vergrijzelt..."
Het begin van een mooi gedichtje van Jacqueline van der Waals. Het Nederlandse landschap in de winter is vaak een prachtig plaatje van zachte witte tonen en vele kleuren grijs. Ik houd van dat landschap en werk graag met dat kleurenpalet. Even zo goed, Jacqueline wist het mooi te verwoorden maar hoe zou je dat nu eens moeten verbeelden?
Het is december. De heldere kleuren van de zomer zijn via de warme tinten van de herfst, naadloos over gegaan in de mooie subtiele tonen van de winter.
Ik heb zin in een winterschilderij. Een schilderij met sneeuw en ijs en winterpret. Hoe zal ik dit aanpakken? Sneeuw is niet bepaald het makkelijkste onderwerp. Ja, het is wit maar alleen het schilderen van "wit" zal geen natuurlijk beeld opleveren.
Ik ben niet de eerste die een winterlandschap schildert. Laat ik eerst eens goed bestuderen hoe andere kunstenaars dit aangepakt hebben. Op internet vind ik mooie voorbeelden van landschappen van o.a. Claude Monet en Anton Mauve. ( fig. 1)
Ieder van hen schilderde het winterlandschap op zijn eigen manier, maar wat ik bij vele kunstenaars zie is dat ze de sneeuw verre van wit schilderen en niet bang waren voor een paar stevige contrasten op zijn tijd.
Wat ik me uiteindelijk realiseer, is dat wit bestaat bij de gratie van donkerdere tonen. Met andere woorden, als ik wil laten zien dat iets wit is zal ik de aangrenzende vlakken donkerder moeten maken.
Stap 1 van de schildercursus, schilderles of schilderworkshop
Nu eens kijken naar een mooi onderwerp in mijn eigen foto-bibliotheek. Ik vind het heerlijk om te schaatsen als er ijs ligt, dus ik heb veel foto`s van dit gedeelte van de winterpret. De keuze valt op een mooie foto, gemaakt aan het einde van de dag.
Ik begin met een goede contrastschets. Dit is een fijn hulpmiddels als je een duidelijk overzicht wilt hebben van de tonale waarden van een schilderij. Ik verdeel mijn schets in lichte, midden- en donkere tonen. ( fig. 2)
Stap 2 van de schildercursus, schilderles of schilderworkshop
Op het witte canvas zal elke streek die ik zet, donker afsteken. Ik begin daarom vaak met een onderschildering in een neutrale middentoon, voor dit winterschilderij neem ik een mengsel van ultramarijn, een klein beetje oker en wat wit.
Hierna zet ik met houtskool de schets op het doek. Deze schets vul ik in met de kleuren en tonen zoals ik ze ongeveer wil hebben. Ik waak ervoor om het schilderij al te veel uit te werken. Dat is in dit stadium nog lang niet aan de orde. Als je te vroeg met de uitwerking van het schilderij begint loop je het risico dat je fouten niet of niet op tijd corrigeert. Daarnaast werk ik in acryl graag met verschillende verflagen. De onderste laag wordt zo goed als helemaal over geschilderd en dient vooral om een globale indruk te geven van kleuren, compositie en contrasten. ( fig. 3)
Stap 3 van de schildercursus, schilderles of schilderworkshop
De eerste laag zit "erop". Nu neem ik de tijd om te kijken wat ik van de uitstraling van dit schilderij vind. Klopt het perspectief? Hoe vind ik de tonen en kleuren bij elkaar passen? Zit er genoeg diepte in en klopt de houding van de verschillende schaatsers?
Ik besluit in de tweede laag wat riet toe te voegen en nog wat meer details op de voorgrond aan te brengen. De lucht licht ik iets meer op zodat de schaatsers in ieder geval voor het donker thuis zullen zijn!
Omdat acryl snel droogt meng ik de kleuren die ik ga gebruiken vast "voor" op mijn palet. Ik kan de kleuren nu vlotter "nat in nat" in elkaar strijken omdat ik niet meer naar de juiste kleur hoef te zoeken.
Eén van de schaatsers krijgt een oranje jasje. Dit oranje geeft in de overwegend blauwe en paarse tinten van de sneeuw een helder kleurcontrast. Voor in het schilderij weerkaatsen de zachte lichte tonen van de wolkenlucht een beetje in de sneeuw en op het besneeuwde ijs. Achterin het schilderij, dichter bij de horizon maak ik het ijs donkerder.
Vakspecialist Catherine Gathier verzorgt professionele schildercursus en schilderworkshops!
Ik werk van achteren naar voren in het schilderij. Hierdoor kun je de achtergrond makkelijker achter de verschillende figuurtjes door laten lopen. Ik werk bijvoorbeeld eerste het ijs uit en zet dan de figuurtjes duidelijker neer met een tweede laagje verf. (fig. 4)
Omdat ik de schaatsers op het ijs, los wil laten komen van de achtergrond schilder ik ze zodanig dat ze contrasteren met diezelfde achtergrond. De voorste schaatsers op het besneeuwde ijs maak ik donkerder, terwijl ik de schaatsers die wat verder weg schaatsen op het donkere ijs een wit jasje aantrek.
Sommige kunstenaars zullen dit 'trucage' vinden en uitsluitend dát schilderen wat zich ook werkelijk afspeelt. Ik ben van mening dat je de werkelijkheid geen geweld aandoet door hem enigszins aan te passen om de compositie van je schilderij beter tot zijn recht te laten komen.
Stap 4. van de schildercursus, schilderles of schilderworkshop
Ik nader de voltooiing van mijn schilderij. Het riet op de voorgrond werk ik nog wat meer uit, het geeft een mooie diepte aan het schilderij. Ik schilder het riet met een penseel dat ik zelf gemaakt heb van een oud ingeknipt bakkwastje voor het invetten van de cakevorm. (fig. 5)
Op het ijs komen nog wat witte strepen van de schaatsen en barsten op het ijs.
Schildercursus, schilderworkshops en schildervakanties die u verder helpen.
Winterse sferen zijn inderdaad niet zo eenvoudig om te schilderen. Even zo goed heb ik aan dit schilderij veel plezier beleefd. Laat de warme chocomelk maar doorkomen, ik krijg zin om te gaan schaatsen!
Eventuele detailfoto`s:
Fig 6.1 en 6.2; De figuurtjes op het ijs moeten voldoende uitgewerkt zijn om geloofwaardig over te komen, maar niet zodanig dat ze niet meer in het geheel passen.
Fig .7; als je een wit stukje papier bij het schilderij houdt, zie je pas goed hoe weinig echt witte tonen er in het schilderij gebruikt zijn.
Fig.8: alleen in de voorste stukjes van het schilderij of op de gedeelten die echt door de zon beschenen worden gebruik ik onvermengd wit.
(Tekst en beeld: Catherine Gathier)
Kader:
Catherine Gathier verzorgt diverse schilderlessen in Vianen en organiseert schildervakanties in Zeeland, Limburg en Frankrijk. Naast de reguliere lessen worden er in Vianen ook dagworkshop gegeven.
Tientallen schildercursussen, schilderworkshops en schildervakanties op www.schildercursus-schildervakantie.nl
Kader materialen:
Doek, canvasboard 30 x 80 cm.
Verf, acrylverf in de kleuren Ultramarijn, Oker, Ceruleum, Karmijn, Cadnium rood, Gebrande Omber, Citroengeel en wit.